Afgeleide emotie en gedrag
Bij emotie hoort ook een bepaald gedrag, dit gedrag is of een basis emotie of een afgeleide emotie.
Bij de basis emotie horen 6 emoties. (zie ook basis emotie)
Bij de afgeleide emotie horen 12 emoties.
Afgeleide emotie is geen “normaal” gedrag. Blijven wij met dit gedrag rondlopen, en wij hier niets aan doen dan dit kost energie. We verspillen energie aan deze emotie. We lopen energetisch leeg door deze emotie. Alles vreet energie. (zie ook energie)
| Emotie | Afgunst |
|
Basis emotie/ afgeleide emotie |
Afgeleide emotie |
| Gezonde emotie/ ongezonde emotie | Ongezonde emotie |
| Thema | Bij afgunst wil men niet dat de ander iets bezit en is men soms zelfs bereid zelf schade te lijden om de ander zijn bezit te kunnen ontnemen. |
| Gedachten | Ander bezit iets begeerlijks (wat je zelf niet hebt) |
| Aandacht focus | Vasthouden aan zijn/haar regels, extreme houding |
| Gedrag | Richt zich op het verkrijgen van het begeerde bezit ongeacht de gevolgen |
| Ombuiging | Bekritiseert degene die het begeerde bezit |
| Emotie | Bezorgdheid |
| Basis emotie/ afgeleide emotie | Afgeleide emotie |
| Gezonde emotie/ ongezonde emotie | Gezonde emotie |
| Thema | bekommernis, onrust, vrees, zorg |
| Gedachten | Gevaar, bedreiging |
| Aandacht focus | Flexibele instelling en voorkeuren |
| Heeft een realistische kijk op dreigend gevaar | |
| Schat vermogen om met bedreiging om te gaan reëel in | |
| Laat gedachten aan bedreiging niet in frequentie toenemen | |
| Gedrag | Ziet geen gevaar waar geen gevaar is |
| Ombuiging | De bedreiging onder ogen zien |
| Gaat opbouwend met bedreiging om | |
| Zoekt niet onnodige gerusstelling |
| Emotie | Bezorgdheid relatie |
| Afgeleide emotie | |
| Basis emotie/ afgeleide emotie | Gezonde emotie |
| Gezonde emotie/ ongezonde emotie | Bekommernis, onrust, vrees, zorg |
| Thema | Andere persoon bedreigd relatie met partner |
| Gedachten | Flexibele instelling en voorkeuren |
| Aandacht focus | Is reéel over de mate van bedreiging van relatie |
| Vindt dat het normaal is dat partner ook andere aantrekkelijk vindt | |
| Gedrag | Zoekt niet naar bewijs dat partner een verhouding heeft |
| Ombuiging | Creëert geen visuele beelden van partner die ontrouw is |
| Beschouwt de gesprekken van de partner met andere als normaal | |
| Ombuiging | Staat toe dat partner zijn liefde uit zonder overmatig gerustgesteld te hoeven worden |
| Geeft partner vrijheid zonder diens gangen na te gaan | |
| Staat partner toe om natuurlijke interesse in de andere sekse te tonen zonder meteen over ontrouw te fantaseren |
| Emotie | Boosheid |
| Basis emotie/ afgeleide emotie | Basis emotie |
| Gezonde emotie/ ongezonde emotie | Ongezonde emotie |
| Thema | Slechtheid, kwaadwilligheid |
| Gedachten | Persoonlijke grens werd overschreden of eigenwaarde werd bedreigd |
| Aandacht focus | Vasthouden aan zijn/haar regels, extreme houding |
| Neemt aan dat de ander met opzet handelde | |
| Beschouwt zichzelf als goed en de ander als fout | |
| Kan zich het standpunt van de ander niet indenken | |
| Gedrag | Zoekt naar bewijsvoor beledigend gedrag dat door de ander wordt herhaald |
| Ombuiging | Zint op wraak |
| Valt de ander fysiek of verbaal aan | |
| Koelt woede op onschuldige mens, dier of object | |
| Trekt zich agressief of mokkend terug |
| Emotie | Depressie |
| Basis emotie/ afgeleide emotie | Afgeleide emotie |
| Gezonde emotie/ ongezonde emotie | Ongezonde emotie |
| Thema | Langdurige ziekelijke neerslachtigheid, gedrukte gemoedsstemming |
| Gedachten | Verlies of mislukking |
| Aandacht focus | Vasthouden aan zijn/haar regels, extreme houding |
| Heeft alleen oog voor negatieve aspect van het verlies/fiasco | |
| Voelt zich hulpeloos | |
| Ziet de toekomst somber en hopeloos in | |
| Gedrag | Blijft stilstaan bij verlies of mislukkingen in het verleden |
| Ombuiging | Piekert over onoplosbare problemen |
| Nadruk op persoonlijke gebreken en tekortkomingen | |
| Richt zich op negatieve gebeurtenissen in de wereld | |
| Ombuiging | Trekt zich terug van anderen |
| Verwaarloost zichzelf en naasten | |
| Probeert op zelfdestructieve manieren een eind te maken aan depressieve gevoelens |
| Emotie | Ergernis |
| Basis emotie/ afgeleide emotie | Afgeleide emotie |
| Gezonde emotie/ ongezonde emotie | Gezonde emotie |
| Thema | Aanstoot, irriteren, hinderen |
| Gedachten | Flexibele instelling en voorkeuren |
| Aandacht focus | Overweegt dat de ander niet opzettelijk zo handelde |
| Bedenkt dat beide partijen tot op zekere hoogte gelijk kunnen hebben | |
| Kan zich het standpunt van de ander indenken | |
| Gedrag | Zoekt naar bewijs dat de ander niet kwaadwillig handelde |
| Ziet geen nieuwe beledigingen waar ze niet zijn | |
| Ombuiging | Is niet uit op wraak |
| Is assertief zonder lichamelijk of verbaal geweld | |
| Koelt zijn gevoelens niet op onschuldige mensen | |
| Blijft meester van de situatie en zoekt naar oplossingen en mokt niet | |
| Verzoekt de ander zijn beledigende gedrag te veranderen |
| Emotie | Gekwetst |
| Basis emotie/ afgeleide emotie | Afgeleide emotie |
| Gezonde emotie/ ongezonde emotie | Ongezonde emotie |
| Thema | Gewond gegriefd, gekrenkt, geraakt, getroffen, aangedaan, beledigd |
| Gedachten | Door een ander slecht behandeld (onverdiend) |
| Aandacht focus | Vasthouden aan zijn/haar regels, extreme houding |
| Overschat onredelijkheid van gedrag van de ander | |
| Denkt dat de ander niet om hem geeft | |
| Beschouwt zichzelf als alleen en verachtzaamd | |
| Piekert over kwetsende situaties in het verleden | |
| Vindt dat de ander de eerste stap tot verzoening moet doen | |
| Gedrag | Zoekt naar bewijs dat de ander nalatig of onverschillig is |
| Ombuiging | Beëindigd contact met de ander, mokt |
| Straft de ander door te zwijgen of kritiek, zonder te zeggen waardoor men zich gekwetst voelt |
| Emotie | Jaloezie |
| Basis emotie/ afgeleide emotie | Afgeleide emotie |
| Gezonde emotie/ ongezonde emotie | Ongezonde emotie |
| Thema | Zelf bezitten wat de ander bezit |
| Gedachten | Andere persoon bedreigt relatie met partner |
| Aandacht focus | Vasthouden aan zijn/haar regels, extreme houding |
| Overschat bedreiging van relatie | |
| Denkt dat partner altijd op het punt staat er vandoor te gaan met een ander | |
| Denkt dat partner zal weggaan al een ander aantrekkelijker is | |
| Gedrag | Zoekt naar romantische/seksuele toespelingen in gesprekken van parter met anderen |
| Stelt zich visueel voor dat partner ontrouw is | |
| Zoekt naar bewijs dat partner een verhouding heeft | |
| Ombuiging | Wil voordurend worden gerustgesteld dat partner trouw en liefdevol is |
| Volgt of beperkt de beweging en handeling van partner | |
| Neemt represailles tegen ingebeelde ontrouw van de partner | |
| Stelt valstrikken op voor de partner |
| Emotie | Schaamte |
| Basis emotie/ afgeleide emotie | Afgeleide emotie |
| Gezonde emotie/ ongezonde emotie | Ongezonde emotie |
| Thema | Onaangenaam gevoel dat je wilde dat je iets niet of anders had gedaan, of dat je ergens anders was |
| Gedachten | Beschamende príve informatie werd zelf of door andere openbaar gemaakt |
| Aandacht focus | Overschat de schande die onthullende informatie aanricht |
| Overschat de mate van afkeuring door anderen | |
| Overschat hoe lang de afkeuring duurt | |
| Gedrag | Ziet afkeuring van anderen waar die niet aanwezig zijn |
| Ombuiging | Gaat anderen uit de weg om afkeuring te vermijden |
| Kan anderen aanvallen die zich ook schamen, in een poging gezichtsverlies te voorkomen | |
| Probeert soms om eigenwaarde op zelfdestructieve manieren te herstellen | |
| Negeert pogingen van omgeving om de normale toestand te herstellen |
| Emotie | Schuldgevoel |
| Basis emotie/ afgeleide emotie | Afgeleide emotie |
| Gezonde emotie/ ongezonde emotie | Ongezonde emotie |
| Thema | Het gevoel schuld te hebben, schuldgevoel is een gemoedstoestand die men zichzelf oplegt. |
| Gedachten | Morele code doorbroken (door iets niet te doen of te zondigen), waardoor een dierbare werd gekwets of beledigd |
| Aandacht focus | Vasthouden aan zijn/haar regels, extreme houding |
| Vindt dat er nu echt is gezondigd | |
| Vindt dat straf is verdiend | |
| Negeert verzachtende omstandigheden | |
| Gedrag | Zoekt naar bewijs dat anderen hem schuldig vinden aan de zonde |
| Zoekt naar bewijs voor straf of vergelding | |
| Ombuiging | Probeert op zelfdestructieve manieren aan schuldgevoelens te ontsnappen |
| Smeekt om vergiffenis | |
| Belooft dat de zonde nooit meer zal worden begaan | |
| Straft zichzelf lijfelijk of door onthouding | |
| Probeert elke legitieme verantwoordelijkheid voor de fout af te wijzen als een poging om de schuldgevoelens te verlichten |
| Emotie | Spijt |
| Basis emotie/ afgeleide emotie | Afgeleide emotie |
| Gezonde emotie/ ongezonde emotie | Gezonde emotie |
| Thema | Leedwezen, wroeging, berouw, medelijden, verdriet |
| Gedachten | Beschamende príve informatie werd zelf of door anderen openbaar gemaakt |
| Aandacht focus | Vergeeft zichzelf dat informatie aan het licht kwam |
| Heeft een reële kijk op de mate van afkeuring door anderen | |
| Heeft reële kijk op hoelang afkeuring zal duren | |
| Gedrag | Richt zich op bewijs dat de groep ondanks onthulde informatie vergevingsgezind is |
| Ombuiging | Blijft contact onderhouden |
| Reageert op pogingen van de omgeving om normale toestand te herstellen |
| Emotie | Teleurstelling |
| Basis emotie/ afgeleide emotie | Afgeleide emotie |
| Gezonde emotie/ ongezonde emotie | Gezonde emotie |
| Thema | Afknapper, deceptie, domper, frustratie, koude douche, sof, flop, ontgoocheling, tegenslag, tegenvaller |
| Gedachten | Door een ander slecht behandeld (onverdiend) |
| Aandacht focus | Flexibele instelling en voorkeuren |
| Heeft reële kijk op de mate van de ontrechtvaardigheid van het gedrag van de ander | |
| Vindt dat de ander onrechtvaardig heeft gehandeld, maar denkt niet dat dit op liefdeloosheid duidt | |
| Beschouwt zichzelf niet als eenzaam of veronachtzaamd | |
| Blijft niet stilstaan bij krenkingen in het verleden | |
| Wacht niet totdat de ander de eerste stap doet | |
| Gedrag | Richt zich op bewijs dat de ander wel voorkomend en niet onverschillig is |
| Probeert ervoor te zorgen dat de ander op een billijker manier handelt | |
| Ombuiging | Praat met de ander over gevoelens |
| Emotie | Wroeging |
| Basis emotie/ afgeleide emotie | Afgeleide emotie |
| Gezonde emotie/ ongezonde emotie | Gezonde emotie |
| Thema | Spijt, gewetensnood |
| Gedachten | Morele code doorbroken (door iets niet te doen of te zondigen), waardoor een dierbare werd gekwets of beledigd |
| Aandacht focus | Flexibele instelling en voorkeuren |
| Beziet de handelingen in hun context en met begrip alvorens te oordelen of men heeft gezondigd | |
| Neemt een juiste hoeveelheid verantwoordelijkheid voor de zonde | |
| Houdt rekening met verzachtende omstandigheden | |
| Gedrag | Zoekt niet naar bewijzen dat anderen hem schuldig vinden aan de zonde |
| Zoekt niet naar bewijs voor straf of vergelding | |
| Ombuiging | Accepteert de gezonde pijn die het gevolg is van het weten dat men heeft gezondigd |
| Vraagt om vergiffenis | |
| Erkent de zonde door een straf te accepteren en/of de juiste verandering aan te brengen | |
| Heeft niet de neiging om in het defensief te gaan of het zwakke gedrag te verontschuldigen |
| Emotie | Wrok |
| Basis emotie/ afgeleide emotie | Afgeleide emotie |
| Gezonde emotie/ ongezonde emotie | Ongezonde emotie |
| Thema | Gevoel van wraak, rancunne, verbittering |
| Gedachten | Iets niet kunnen hebben |
| Aandacht focus | Blijven vasthouden aan verleden |
| Gedrag | Zoekt naar voor vergelding |
| Ombuiging | Bezig zijn met wraak en deze uit te voeren, ander in discrediet brengen |