Omgaan met kritiek

 

Wat is kritiek:   Mondeling of schriftelijke uiting dat je iets niet goed vindt. Het analyseren en beoordelen van de kwaliteit van voorwerpen, handelingen of plannen die door de mens zijn gemaakt, het beoordelen van iets of iemand. Bezwaar, beoordeling, terechtwijzing. Er naar geneigd vraagtekens achter iets te plaatsen.

Kritiek is een uiting met als doel iets te veranderen.

 

Ieder mens krijgt wel eens van iemand anders te horen dat zij iets niet leuk, goed vinden. Degene die dit te horen krijgt zal of kan dit opvatten als kritiek. Een ander vindt dat iets niet goed is of iemand niet goed doet en zegt hier wat van. De eerste reactie zal zijn dat men boos wordt en dat men in de verdediging zal schieten. Waarom schiet men in de verdediging? Omdat men zich aangevallen voelt en door in de verdediging te gaan het gezegde van de ander te willen ontkrachten door met een eigen verhaal, verdediging te komen. Het is een snelle reactie waarin men aangeeft het niet eens te zijn met het gezegde van de ander.

 

Is kritiek wel kritiek

Kritiek is een uiting het met iets of iemand niet mee eens te zijn, met als doel iets te willen veranderen en wordt vaak als iets negatiefs opgevat, echter kritiek hoeft niet altijd negatief te zijn. Kritiek kan waardevolle informatie bevatten als wij hier voor openstaan. Je kunt kritiek ook zien als advies, een leermoment. Advies voor, aan jou om je bewust te worden om het anders te doen. Men wijst jou erop dat iets ook anders kan, men geeft zicht op de situatie.

 

Waarom levert men kritiek

De vraag is waarom levert men kritiek? Kritiek leveren komt meestal voort uit onvrede. Men is het niet eens men iets of iemand. Door ongenoegen uit te spreken over iets of iemand denkt men dat men zich staande en controle te houden.

Kritiek uiten kan vanuit meerdere redenen komen

1. Omdat men het niet eens is met iets of iemand
2. Omdat men iemand schade wil berokken
3. Omdat men iemand wil helpen
4. Omdat men zichzelf kapot maakt

 

1 Vanuit het oneens zijn

In het leven is het soms nodig om kritiek te uiten. Men hoort of leest iets, wat niet logisch, realistisch is of waarheid bevat en waarbij men zich afvraagt of het wel klopt, men zet vraagtekens bij wat men heeft gehoord of wat men gelezen heeft. Vanuit meningverschil zal men hier wat van zeggen. Dit is nodig om samen tot iets beters te komen.

 

2 Vanuit de slechtheid van de mens

Helaas bestaan er op deze wereld mensen die vanuit slechtheid handelen, die het slechte met een ander voor hebben en die er opuit zijn om anderen schade te berokkenen en met opzet te kwetsen, deze personen handelen uit eigenbelang. ‘Slechtheid’ kan voortkomen vanuit het niet beter weten omdat de basislessen niet geleerd zijn, of vanuit een persoonlijkheidsstoornis welke erfelijk is bepaald of ontwikkeld. De kritiek die iemand uit vanuit slechtheid is om de ander bewust te kwetsen, te ondermijnen, te kleineren, schade te berokken, te beledigen, macht te creëren, te manipuleren, (zie ook manipulatie) zichzelf in een goed daglicht te willen neerzetten. Dit om hun eigen frustratie, angst de baas te kunnen. De kritiek die zij uiten komt voort uit frustratie, angst en zegt veelal iets over hen zelf dan over een ander. Handelen vanuit slechtheid is niet goed bedoeld, maar het overschrijden van persoonlijke grenzen van mensen.

Degene die kritiek uit vanuit slechtheid, en op een slechte manier zich uit, zijn meestal personen waaraan zelf iets mankeert omdat zij handelen vanuit een andere realiteitszin en perceptie. Omdat de belevingswerelden niet overeen komen met die van hen zien en denken zij dat een ander iets verkeerd doet in hun ogen. Omdat zij denken dat een ander iets verkeerd doet zullen zij kritiek gaan uiten en klagen. Zij vinden dat een ander hetzelfde moet zijn als zijzelf. Kritiek op henzelf kunnen zij niet aan. Zelf zullen zij geen kritiek van een ander kunnen verdragen, maar, door zelf kritiek te uiten denken zij een ander een slag voor te zijn. Dit doen zij vanuit frustratie, angst, onzekerheid, woede, enz. omdat eigenwaarde ontbreekt. De kritiek die zij gegeven is meestal een aanval op een ander welke negatief en niet terecht is, en welke geen waarheid bevat en deze kritiek is veelal gericht om een machtspositie te creëren en het breken en ten gronde richten van de ander.

 

3 Vanuit de goedheid van de mens

Kritiek wordt vaak als iets negatiefs opgevat, echter kan kritiek ook iets positiefs hebben en wat inzicht in onszelf kan verschaffen. Kritiek op iemand hebben hoeft niet negatief of kwetsend te zijn. Kritiek hebben kan ook corrigerend werken waarin nuttige, waardevolle informatie wordt afgegeven. Vaak is er een buitenstaander nodig omdat men zelf niet doorheeft wat er speelt, wat men zegt, hoe men zich gedraagd. Kritiek kan geuit worden waarvan men niet de bedoeling heeft om de ander bewust te kwetsen maar omdat men iemand wil helpen. Mensen kunnen vanuit bezorgdheid reageren, dit kan overkomen als kritiek, echter hoeft dit geen kritiek in te houden, maar er wordt je op dat moment een spiegel voorgehouden. De mensen die vanuit jouw perceptie kritiek leveren hebben jouw geobserveerd, en geven hun mening over wat zij hebben gezien en ervaren. Zij hebben geconstateerd, geanalyseerd dat de gedragingen niet realistisch zij en gevolgen heeft of kan hebben voor degene. Degene die vanuit goedheid handelt, heeft hier al tijd aan besteed en heeft voor zichzelf uit gemaakt dat hij of zij dit met de ander wil bespreken om de ander verder te helpen.

Als dit besproken wordt zal of kan dit voor degene die dit te horen krijgt rauw op haar of zijn dak komen. De ‘kritiek’ van de ander slaat op dat moment in als een bom, dit omdat men hier zelf niet mee bezig is geweest en zich hier zelf niet van bewust is, waardoor men hier zelf ‘blind’ voor is. Vaak wordt de mening van de ander opgevat als negatieve kritiek, omdat het soms niet leuk is om te horen wat men te horen krijgt, maar wat wel een kern van waarheid bevat, maar, wat in jouw ogen, in jou perceptie, niet gelijk als waarheid wordt gezien. De kritiek die wordt gegeven kan je opvatten als positief omdat men het beste met een ander voor heeft en deze kritiek kun je gebruiken voor persoonlijke groei.

 

4 Vanuit kritisch zijn op jezelf

Als je kritiek hebt op jezelf dan is er iets mis met je waarneming. Hoe komt het dat men kritiek heeft op zichzelf? Zelfkritiek komt meestal voort uit de opvoeding. Men heeft niet de juiste basislessen ontvangen, geleerd, of vanuit de negatieve ervaringen die in het verleden zijn opgedaan. Ook kan kritiek op zichzelf hebben voortkomen uit een persoonlijkheidsstoornis welke erfelijk is bepaald of ontwikkeld. (zie ook basislessen-basisbehoeften)

Als men in het verleden vaak te horen heeft gekregen dat men iets niet goed deed, of goed genoeg was, dan zal dit gezegde zijn ingesleten en voor waarheid zijn aangenomen en waarbij het innerlijke stemmetje in je hoofd dit zal blijven herhalen. Men heeft een eigen beeld gecreëerd over de gezegdes van een ander en het innerlijke stemmetje in je hoofd houdt dit beeld in stand. Bij zelfkritiek ontbreekt het aan zelfvertrouwen, zelfwaardering, zelfkennis, zelfacceptatie, zelfrespect, zelfbeeld, eigenwaarde. (zie ook de zelven)

 

In dit stuk ga ik uit dat men handelt vanuit de goedheid van de mens.

 

Zelfbeeld – beeld naar buitenwereld

Van onszelf hebben wij meestal niet door hoe wij ons gedragen  in en naar de buitenwereld, echter kan een ander dit wel door hebben, opvallen en andersom.

Vele mensen kennen zichzelf niet, en zijn zich niet bewust hoe zij in en naar de buitenwereld overkomen in persoonlijk gedrag, woorden, gedragingen wat zij vertonen en wat zij als normaal ervaren.

Hoe langer men elkaar kent, elkaar meemaakt, zal men dingen gaan signaleren, zal men dingen gaan opvallen en men zich bewust worden van en aan de ander. Men kan door het gedrag een ander heen prikken.

Deze signalering, bewustwording komen voort vanuit de sociale vaardigheden die men heeft meegekregen en vanuit de ervaring die is opgedaan. Men zal gedragspatronen van anderen gaan zien, opvallen, door hebben en hiervan bewust worden. Door de bewustwording weet men op voorhand hoe een ander zal reageren omdat dat voor degene een gewoonte is. Er is een bepaald gedrag wat er vertoont wordt, dat zo ingesleten is, dat diegene hier zelf ‘blind’ voor is geworden. Voor een ander is dit overduidelijk, maar niet logisch, realistisch waardoor de belevingswerelden zullen verschillen en niet kloppen en gelijk zijn aan elkaar. Er kunnen uitspraken worden gedaan, gedrag wat vertoond wordt door de ander waarbij je je bedenkingen hebt en die niet sociaal en normaal zijn.

Een “slecht gedrag” kan om kritiek, advies, raad, inzicht, correctie vragen. Een ander kan dit gedrag signaleren en hier iets mee doen of niet. Vanuit de goedheid van de mens zal of kan men dit bespreken met degene. Het bespreken zal voortkomen uit het willen helpen van de ander waardoor de ander kan groeien.

 

Onze reactie op kritiek

Als men kritiek te horen krijgt zal onze eerste reactie zijn dat men schrikt, schrik: plotselinge angst met als opkomende emotie dat men boos wordt met als reactie dat men in de verdediging zal schieten. Waarom schiet men in de verdediging? Omdat men zich aangevallen voelt, men gaat in de weerstand, en door in de verdediging te gaan het gezegde van de ander te willen ontkrachten door met een eigen verhaal, verdediging te komen. Het is een snelle reactie waarin men aangeeft het niet eens te zijn met het gezegde van de ander en waarbij men vanuit angst reageert. Wij schieten in de angst, en angst kan ons twee dingen laten doen, of vluchten of vechten en meestal kiezen wij voor het laatste en zullen vechten en de vorm van onszelf verdedigen. (zie ook angst)

Doordat de eerste reactie schrik en boosheid zijn welke zijn voortgekomen uit angst, zullen wij ons ook vanuit deze emotie, dus schrik en boosheid en angst verdedigen. Wij voelen ons aangevallen en hiermee gekwetst doordat een ander ons iets heeft meegedeeld waar wij het niet mee eens zijn, wij voelen weerstand. De schrik reactie komt voort uit angst en onwetendheid. We zijn ons niet bewust van ons eigen gedrag en emotie. Als wij onszelf kennen en daardoor weten hoe wij zijn zul je niet schrikken van een reactie of kritiek die je wordt gegeven.

 

Belevingswereld

Belevingswerelden kunnen verschillen en zien wij dingen verschillend. De één heeft gesignaleerd, geanalyseerd en de ander die zich niet bewust is van zijn of haar gedrag en die kritiek te horen krijgt. De één denkt dat a waarheid is en de ander denkt dat b waarheid is, en dit kan botsen met elkaar, waardoor er emotie naar boven komt. Deze emotie komt naar boven als schrik reactie, en bij schrik schieten wij in de angst. Omdat men op dat moment de ander niet begrijpt of wil begrijpen en hier de waarheid niet van inziet of wil inzien, zal ‘de kritiek’ wat wordt gegeven worden opgevat als emotie kwetsing.

 

Kwetsen of niet

Er wordt je iets meegedeeld en je zult dit aanhoren, en dit aanhoren zal in eerste instantie niet ‘overeenkomen’, gelijk zijn, in jouw beleving, perceptie. Je herkent niet wat er gezegd wordt. Omdat je het niet herkent, het niet overeenkomt klinkt het en voelt het als negatief kritiek op jou hebben, waardoor je het gevoel hebt gekwetst te zijn.

Het niet overeenkomen in jouw beleving en gevoel roept negatieve emotie op zoals woede, boosheid, frustratie, verdriet, en vanuit die emotie zullen wij ons verdedigen en afreageren met onredelijke argumenten. (zie ook emotie – boosheid – wrok)

Vaak worden er in deze tegen verdediging dingen gezegd die een ander kunnen kwetsen omdat deze vanuit emotie worden geuit. Wij zeggen dingen die wij niet eerder hebben durven uitspreken, maar, die door emotie worden getriggerd en waar wij achteraf spijt van hebben. Het doel daarvan was bewust iemand kwetsen en hieruit kunnen ruzies ontstaan of relaties, vriendschappen, werkrelaties, familiebanden, enz. op scherp worden gezet.

Doordat wij ons gekwetst voelen denken wij veelal dat een ander ons iets ’bewust’ aandoet, tegenwerkt, enz. in de vorm van ‘kritiek op je hebben’. Kritiek horen of aanhoren over jezelf kan hard aankomen waardoor je je gekwetst voelt, je geeft degene die kritiek op je had “de schuld”, omdat diegene zich negatief over jou heeft uitgelaten. Wat er gebeurd is, dat met het aanhoren van de ander, jouw denken dit opvat als negatief kritiek hebben op jou, waardoor er bij jou emotie omhoog komt waarop je met gevoel reageert.

Er wordt emotie getriggerd, wat ons op dat moment laat weten dat het beeld wat wij van onszelf hebben, ons zelfbeeld, wordt aangetast, aangevallen en komt bij ons naar boven in bijvoorbeeld de emotie: woede, boosheid, frustratie, teleurstelling, kwetsing, enz. Met dit gevoel en de bijbehorende emotie weten wij niet om te gaan waardoor wij uit balans raken. Wij reageren vanuit bijvoorbeeld woede, boosheid, frustratie, teleurstelling, enz. omdat wij denken dat wat de ander ons zegt als negatief wordt opgevat en ervaren en waarvan wij denken dat wij dit moeten verdedigen.

Onze eerste reactie zal zijn, als wij vinden of denken dat een ander kritiek op ons uit, om in de verdediging te gaan of te vluchten. Wat wij opgevat kunnen hebben als kritiek kan ook waarheid zijn of waarheid bevatten, wat wij op dat moment nog niet door hebben omdat wij ons hier niet van bewust zijn.

Waarom worden wij bijvoorbeeld boos, gefrustreerd, teleurgesteld, enz. Dit omdat wij onszelf niet kennen. Boos worden we omdat we met iets of iemand niet eens zijn, en vaak zijn wij ons zelf niet bewust mede ook omdat er nog niet eerder over nagedacht is.

Wij weten niet waar onze persoonlijke grens ligt, en het beeld wat wij van onszelf hebben, omdat wij hier nog niet eerder over hebben nagedacht en wij ons hiervan bewust zijn. Wij zullen niet boos worden als wij ons iets bewust zijn, (mits er ‘kwaad’ wordt gesproken) en zullen niet boos worden als er waarheid is. Meestal is er een ander nodig om je bewust te worden van je zelf hoe je je gedraagt en uit. Waarheid kan soms hard aankomen, maar is nodig om bewust te worden. Een ander kan het beste met je voor hebben en je wijzen op gedrag wat jij zelf niet door hebt. Kritiek hoeft geen kritiek te zijn maar kan ook een signalement zijn om een ander te waarschuwen, te wijzen op, te corrigeren.

 

Kritiek aannemen of niet

Soms pakken wij iets verkeerd aan of zijn onze gedragingen en uitingen niet goed en is het fijn dat iemand anders je hierop wijst zodat er correctie en inzicht kan plaats vinden. Veelal vatten wij ‘dit wijzen op iets’ op als kritiek, een persoonlijke aanval, terwijl dit eigenlijk wijze raad, advies, inzicht, correctie, verbeter punten, van de ander is voor jou is. Kritiek is positieve feedback.

Kritiek hoeft niet altijd negatief te zijn, kritiek kan waardevolle informatie bevatten als wij hiervoor openstaan. Voor ‘opbouwende kritiek, positieve feedback’, wijze raad, advies staan wij meestal niet open, wij zien kritiek als een aanval op onszelf en daardoor als iets negatiefs. De eerste reactie op kritiek zal zijn dat wij schrikken, wij zien kritiek als een aanval op onszelf en zullen ons gaan verdedigen met onredelijke argumenten.

Door gelijk in de verdediging te gaan, luisteren wij niet naar de boodschap van diegene die in ‘onze ogen’ de kritiek heeft geuit. Als het gesprek is beëindigd zullen wij uit elkaar gaan, maar hoe gaan we uit elkaar? Dit kan met boosheid zijn, we zijn boos op de boodschapper, en vaak blijven we boos op de boodschapper en hebben of willen wij niet luisteren naar de echte boodschap die ons is gegeven.

We zien diegene die kritiek op ons had als ‘iemand die ons dit aandoet’. Door boos te blijven raken wij verbitterd, verbitterd: wrok, vol haat en negatieve gevoelens. Het is een afgeleide ongezonde emotie die ons energie kost. (zie ook afgeleide emotie wrok) Wij kunnen niet vergeten wat de ander ‘ons heeft aangedaan’. Wij blijven die persoon zien als iemand die ‘tegen ons is’ en doordat wij boosheid en negativiteit in stand houden gaan we de persoon zien als een vijand. Hoe langer wij vasthouden aan verbittering, zal dit ons dagelijkse leven gaan beïnvloeden en beheersen. We zijn hier zo mee bezig dat wij geen tijd hebben om aan anders te denken, wij denken aan vergelding of wraak nemen, of nemen wraak door de ander in diskrediet te brengen. Wij plaatsen onszelf in de slachtofferrol omdat wij vasthouden aan “iemand heeft ons iets aangedaan” en waarbij wij zelf geen verantwoording nemen om te bekijken, analyseren of de ander misschien gelijk heeft gehad of niet, door vast te houden aan boosheid geef je aan jezelf toe dat je denkt dat je gelijk hebt en de ander ongelijk. (zie ook slachtofferrol) Door verbittering, negativiteit in stand te houden, vast te houden, staan wij stil in onze groei, omdat wij er zelf voor gekozen hebben dit te doen. Hiermee geven wij eigenlijk aan dat wij bang zijn, bang om de waarheid onder ogen te komen, onszelf onder ogen te komen, om te veranderen, om verantwoording voor onszelf te nemen.

Door verbittering kunnen relaties, vriendschappen, werkrelatie, familiebanden, enz. op scherp komen te staan. Of dat hierdoor een relatie, vriendschap, werkrelatie, familiebanden, enz. kan worden verbroken. (zie ook vriendschappen)

 

Wat doe je met de kritiek die je van een ander te horen krijgt?

Kritiek kun je aannemen als iets positief of iets negatiefs. Kunnen we de waarheid aan? Kunnen wij kritiek aannemen met als doel de situatie te veranderen ten goede van jezelf? Of willen we de waarheid niet horen, of willen wij geen kritiek aannemen met als doel de situatie te veranderen ten goede van onszelf?

 

Het is kunnen of willen.

Kunnen: is weten hoe je iets moet doen, het in staat zijn iets te doen

Willen: is het bewust proberen te doen, het verlangen of wensen

 

Het is een keuze die je zal moeten maken of je hier iets mee doet of niet. Kunnen we hier iets mee doen, of willen we hier iets mee doen? Vaak is het we kunnen hier iets mee doen, maar willen we niet omdat we niet weten wat de uitkomst zal zijn. We zijn bang voor het onbekende en omdat we bang zijn zullen we dingen laten, of op zijn beloop laten. We willen niet omdat we niet willen veranderen ten goede van onszelf.

Als wij kritiek als negatief blijven opvatten, dan zal de emotie boosheid en negativiteit gaan overheersen waardoor we ons negatief gaan gedragen en uiten en wat ons energie zal gaan kosten wat ons niet ten goede zal komen. (zie ook positief – negatief, keuzes maken, energie) 

Als wij openstaan voor kritiek, en wij aan de slag gaan met kritiek die wij te horen hebben gekregen, en wij de boodschap die de ander ons gegeven heeft onder de loep nemen, uitzoeken, en deze analyseren dan kunnen wij achter de waarheid komen of de boodschap klopte of niet klopte, zodat wij ons hier zelf van bewust kunnen worden. Het geeft ons de kans om hiervan te leren, van onze fouten, en deze zelf te corrigeren en wat ten goede van onszelf zal komen. Kritiek kun je eigenlijk zien als een kadootje van de boodschapper, als wij de waarheid onder ogen willen komen en zien. De ander heeft jou willen helpen met jouw groei waar in men niet de bedoeling heeft gehad jou te kwetsen maar als doel heeft gehad jou te helpen. Het zal onze persoonlijke groei in bewustwording vergroten wat ons inzicht, waarheid en wijsheid kan verschaffen in en voor onze toekomst.

 

 

Hoe te reageren als iemand kritiek op je uit

Als wij kritiek te horen krijgen is het een standaard reactie hier gelijk op te reageren en in de verdediging te gaan. Wij hebben moeite met het aanhoren hiervan. Wij worden getrikkerd in ons gevoel waardoor we gelijk de ander laten weten dat wij het niet eens zijn met het gezegde en gaan daarmee in de aanval. Door in de aanval te gaan en onszelf te verdedigen geven wij aan dat we het niet eens zijn met het gezegde omdat wij vinden dat er een aanval op ons wordt gedaan. Wij vinden dat de gever van kritiek ons persoonlijk aanvalt, althans dat denken wij. Ieder mens heeft een zelfbeeld, in dit zelfbeeld wat wij van onszelf hebben denken wij perfect te zijn. Echter, kan dit zelfbeeld niet overeenkomen met wat een ander ziet en ervaart. Als er kritiek wordt gegeven dan denken wij dat er een aanval op ons zelfbeeld wordt gedaan. Wij hebben niet goed geluisterd wat de ander heeft gezegd, maar er kan wel een kern van waarheid in het gezegde zitten. Door gelijk te reageren hebben wij niet bedacht of overdacht of de kern van waarheid wel waar is.

Het beste wat je kunt doen is even te wachten met antwoord geven.

Als er vanuit slechtheid kritiek wordt geuit kun je het beste helemaal niet reageren.

 

Oefening

Om erachter te komen of iets klopt of niet kun je jezelf vragen stellen. Het beste kun je dit doen door hiervoor te gaan zitten en met pen en papier dit uit te werken. (zie ook schrijven bij problemen)

Stel jezelf de vraag:

• Klopt het wat de ander tegen je gezegd heeft?
• Bij het antwoord nee: waarom klopt het niet wat de ander heeft gezegd?
• Werk dit uit door iedere keer je eigen antwoord met waarom te beginnen.
   

Stel jezelf de vraag:

• klopt het wat de ander tegen je gezegd heeft?
• Bij het antwoord ja: waarom klopt het wat de ander heeft gezegd?
• Werk dit uit door iedere keer je eigen antwoord met waarom te beginnen. 

 

 

Zie ook andere onderwerpen uit “spirituele bewustwording en wegen”.